Thuiswerken? Nu even niet !!!!
angst en stress door het corona-virus hebben invloed op het functioneren van ons brein.
Jeetje…….wat zijn veel mensen nu aan het thuiswerken zeg! En wat lijkt dat goed te gaan bij veel bedrijven. Nou ja…. Op het eerste gezicht dan. Want de technologie is er dan wel….het gaat niet vanzelf. Mensen moeten wennen. Ik ook. Niet alleen aan de technologie, want dat leren we wel snel. Maar wennen aan een nieuwe realiteit. Een nieuwe vorm van samenwerken. Een nieuwe vorm van samenleven. Hoe je het ook wend of keert…..wat er nu gaande is in de wereld gaat je niet in de koude kleren zitten. En dat merk je. Ik ook. En dan komt er ook vaal ook nog angst en stress om de hoek kijken. En met name die angst en stress lijken funest te zijn voor effectief thuiswerken. Dat maakt mij nieuwsgierig. Ik las een onderzoek over angst en de invloed daarvan op ons brein. Dat onderzoek leerde mij dat bijna 20% van de Nederlanders in zijn of haar leven te maken krijgt met een angststoornis, zoals pleinvrees of claustrofobie. Dat vond ik heel veel. Er is onderzoek gedaan naar hoe verschillende angststoornissen samenhangen met de zogeheten executieve functies van onze hersenen. Of anders gezegd; welke invloed heeft angst op het functioneren van ons brein? En bestaat die invloed alleen bij angststoornissen? Of heeft mijn angst – zonder dat ik een angststoornis heb – ook invloed op mijn hersenen? En wat heb ik dat eigenlijk aan die kennis? Wat leert mij dat?
Net als iedereen voel ik mij ook wel eens angstig. En voel ik mij wel eens gestresst.
Zelfs nu ik jaren heb kunnen oefenen met het spreken voor publiek, breekt bij mij nog steeds wel eens het zweet uit wanneer ik een presentatie mag geven voor een volle zaal. Of zoals nu, nu ik voor het eerst een videoboodschap inspreek. Dat vind ik spannend. Misschien krijg jij ook wel eens spontaan een verhoogde hartslag wanneer je je op de rand van een berg begeeft. En vast ook ken je wel mensen die een angstreactie ervaren tijdens een lange vlucht. En ook nu – misschien wel juist nu – nu het corona-virus de wereld in haar greep houdt, voel ik mij wel eens angstig. Niet altijd. Niet de hele dag door, maar er zijn zeker momenten dat ik mij zorgen maak. Om mijn vrouw, over mijn kinderen. Familie, Vrienden. En soms zelfs over de wereld. Het zijn allemaal voorbeelden van situaties waarbij ons lichaam reageert op een gevaar dat aanwezig is. Gelukkig maar! Dat maakt ons alert en zorgt ervoor dat wij snel kunnen reageren op gebeurtenissen die wij als dreiging ervaren.
Maar angst en stress voelen niet fijn. En onderzoek toont aan dat angst en stress zeker invloed hebben op het functioneren van onze hersenen. Wanneer je angst ervaart, volgt een angstreactie. Bepaalde gebieden van je hersenen worden actief en hierdoor ga je bijvoorbeeld zweten en gaat je hartslag omhoog. Het lijkt erop dat angst ook een directe oorzaak is van verminderd executief functioneren. En die executieve functies heb je nu net hard nodig wanneer je stress ervaart door plotseling thuis werken, home-schooling van de kinderen, zorgen om je ouders, plotseling 24/7 een partner om jou heen die ook de ruimte nodig heeft. En vaak ook net die fysieke en emotionele ruimte die jij nodig hebt om te werken. En het gevoel klem te zitten. Niet even weg te kunnen.
De executieve functies zijn processen die zich in je hersenen afspelen. Functies die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen. Zonder deze executieve functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk. Deze functies zorgen er namelijk voor dat we starten met een taak (initiatief nemen) en dat we die doelgericht en met aandacht kunnen uitvoeren. Als de executieve functies van het brein niet goed functioneren, dan kunnen we ons gedrag niet goed sturen. Hierdoor ontstaat bijvoorbeeld impulsief gedrag. Of ontstaan irritaties. Boosheid. Kinderen die je letterlijk achter het behang kunt plakken. Partners die jouw tolerantie op de proef stellen. Waardoor de angst – en daarmee de vermindering van executieve functies nog meer toeneemt. En dat is nou net niet wat we willen. Want als het corona virus ons iets leert, is het misschien wel dat verbinding de sleutel is. Vanuit liefde en compassie omgaan met dat wat er nu is. Juist op dit soort momenten vind je betekenis en zingeving. Dat is waar mensen naar zoeken in het leven. Ik wel.
Wat doe je daar nu tegen, tegen die angst. Tegen die stress.
Wel….in feite doe je er niets tegen. En juist omdat je er niets tegen doet, geef je het ruimte. Hoe werkt dat nou…?
Volgens Denker des Vaderlands – Daan Roovers – heeft dat te maken met twee factoren: tijd en ontwrichting. Wanneer jouw agenda bijna leeg is voor de komende weken, merk je dat je ook al een deel van jouw routine – de dingen die je als vanzelf deed – kwijt bent. Zodra die routine ontbreekt, ontstaat er een leegte. En mensen hebben de neiging om die leegte snel weer te vullen. Met het inrichten van een thuiswerkplek aan de keukentafel, Home-schooling van de kinderen. Werk, gestelde doelen halen. Ondertussen willen de kinderen helemaal niet leren maar aandacht. Van jou. En wordt jouw aandacht opgeslokt door het blah blah van jouw partner die al de hele dag op de slaapkamer met de laptop op schoot zit te video-bellen. En je maakt je zorgen. Over hoe dat nu verder moet met jouw werk. Over hoe je de kinderen zover kunt krijgen dat ze zich aan het leer-werkschema houden. Over of jouw contract wel verlengd gaat worden. Of je de hypotheek dan nog kan betalen. Over de wereldeconomie. Over jouw ouders die tot de risicogroep behoren. En al snel merk je dat de leegte verder gevuld wordt door een hoofd vol met allerlei gedachten, voornamelijk negatieve gedachten. Je voelt je teneergeslagen, moe, verdrietig en je voelt dat verdriet zelfs fysiek in jouw lichaam. En misschien merk je dat jouw eerste neiging is om vooral weg te gaan van dat gevoel. Van die gedachten. Je wilt het niet voelen en denken. Het komt ook niet echt uit nu, je hebt zo veel te doen. Dus wil je nog verder weg vluchten. In je telefoon, netflix, email, werk, home-schooling, ….misschien zelf in een lenteschoonmaak. De lente is tenslotte net begonnen. Alles is beter dan het te voelen.
En waarom moet je daar dan juist niets tegen doen?
Wanneer je de leegte niet probeert te vullen. Wanneer je de leegte er laat zijn, verandert die leegte vanzelf in ruimte. Ruimte waarin nieuwe dingen kunnen ontstaan. Ruimte om vraagtekens erbij te zetten. Is het wel echt nodig om naar kantoor te gaan? Waarom wil ik zo nodig iemand bezoeken, of naar het café? Kan ik niet een rondje in het park maken? En ook jouw gedachtes mag je laten zijn. Je hoeft niet tegen je gevoelens en gedachtes in verzet te gaan. Je hoeft ze niet weg te drukken. Juist wanneer jouw gevoelens en gedachten er mogen zijn, krijgen ze ruimte en lossen ze vanzelf op. Ook als je wel voor Netflix kiest. Of voor een andere afleiding. Ook dan hoef je dat niet nog eens af te straffen. Daarvoor geldt: Geeft niets, mag best, laat mij maar even. Kortom, wees eens wat liever voor jezelf. Want als je jouw emoties en zelfs je bijbehorende afleidingsmanoeuvres er laat zijn, worden ze vanzelf minder en lossen ze uiteindelijk vanzelf op. Jouw gevoel van angst – stress – wordt minder. Zie het als een stinkend scheetje. Als je die laat in het toilet met de deur dicht, blijft de geur lang hangen en heb je er ‘last’ van. Terwijl als je het scheetje laat in een grote ruimte, verdwijnt de geur vrijwel direct.
Wees lief voor jezelf.
Dat werkt echt. Direct. En wanneer je lief bent voor jezelf wordt je ook liever voor anderen. Geef anderen en vooral jezelf ruimte tijdens het thuiswerken. Voor verbinding. Voor betekenis. Zingeving. Dat vermindert jouw gevoel van angst en jouw gevoel van stress. En dit is niet alleen veel fijner voor jou, voor jouw gezin, jouw omgeving……het is ook goed voor de executieve functies van jouw brein. En dat is weer goed voor jouw werkgever.
Herken jij jezelf in dit verhaal? Probeer dan eens als je straks weer gaat thuiswerken, en wanneer de kinderen weer het huiswerk van de salontafel afschuiven om plaats te maken voor de playstation….. wanneer er weer een luid en duidelijk blah-blah-blah vanuit de slaapkamer galmt … en wanneer jouw skype-meeting weer hapert door overbelaste wifi…..probeer dan eens….. met Netflix in de aanslag als back-up scenario…..naar jouw gevoelens en gedachten te kijken. Zonder deze te veroordelen of weg te drukken. Ik gun het je!
Ik wens je genoeg
Harmen Stakenburg